Home

Sunday, April 23, 2017

बीड़ी

Garhwali Satire by Narendra Kathait
-
इन पक्कू नि बतलै सकदाँ कि ‘हुक्का अर् चीलम’ से पैली बीड़ी छै कि नी छै। पर हुक्का अर चिलामिन् बि बीड़्यू क्य बिगाड़ देआज बि हुक्का अर चीलाम्या दबदबा बीच बीड़्यू रुतबाकम नी ह्वे। बीड़ीगरीब-अमीर हर कैकिकरबट मा बैठ जांदि। बीड़ी तैं कामचोरबग्त कटणू हत्यार बणांैदन्। पर ठुकरयां अर लाचार लोग ब्वल्दन् कि बीड़्या सारा पर लम्बी रात बिकटे जांदि।
सुदामा प्रसाद पे्रमी जीबीड़ी नौ कि एक कबिता मा लेख्दन जुुगराज रयां तुम मेरी बीड़्यूंतुमन सैरी रात कटैनीएक का बाद हैंकि फंूकीअपणा मन का भाव जगेनीपर बीड़्याभरोंसा पर अपड़ा मना भाव हर क्वी नि जगै सक्दु। अपड़ा मना भाव जगौणू तैं बीड़ी तैं समझुणू जरुरी च।
दुन्या माद्वी मनखी बि एक जना कख छनहिन्दुवों देखा त् बडि़ जाति-छुटी जातिमुसळमनू मा सिया-सुन्नीसिखू मा मोना-केसधारीइसायूं मा कैथोलिक अर प्रोटैस्टैंट। बीड़ी मा बिमसालु एक रंग-रूप बि एकपर बीड़्या पैथर खाण-कमोण वळों कि अकड़ैस अलग-अलग छन। जन्किछोटा भाई-जेठा भाईघोड़ा छाप बीड़ीटेलीफून बीड़ीपाँच सौ एकपाँच सौ द्वीबीड़ी। छोटु भै अर बड़ा भैनौ कि बीड़ी त् हमारि समझ मा ऐगि। किलैकिछोटु भै अर बड़ा भै बीड़ी सुलगौंदहमुन् कै द्यख्नि। कै बार इन बि देखी कि जेठा भैन् ज्वा बीड़ी प्येकि फुंडचुटैछुट्टा भैन् वी बीड़्यू टुड्डा प्येकिअपड़ी जिकुड़ी तीस बुझै। हमतैं क्यकै तैं बि यिं बात पर बिस्वास नि होण कि गणेश जीन् कबि लुकाँ  ढकाँ बि बीड़ी प्ये होवु। पर एक गणेश बीड़ीवूंको नौ लेकि बि खूब धुवाँ उडोणी च।
खादी सूणी तैंखाद्यू लम्बू कुरता-पैजामुआँख्यू मा रिटण लग बैठ जांदु। पर खादी नौ की बीड़ी बि च। एक दिन हमुन् एक पनवडि़ पूछीदीदायिं बीड़्यू नौखादी बीड़ी किलै रखे ग्येह्वलुवेन उल्टाँ पूछीखाद्यू मतलब तुम क्या बिंग्यांहमुन् जबाब दे-खादी यनिकिसस्ती-मस्ती चीज क्या ताँ पर हमतैं सुण्ण प्वडि़बस्सइलै हियिं बीड्यू नौ खादी च।जथगा सस्ती वाँं से जादा वाँ मा मस्ती 
क्वी ब्वल्दू टेलीफून बीड़ी मा बात हि कुछ हौर च। क्वी ब्वल्दू तौं घोड़ा छाप बीड़ी प्येकि मजा नि औंदु। एक आद हमुन् परदेस जाण वळांे कु इन ब्वल्दू बि सुणी यार भुला इनासुणदिइख या... कामिनी बीड़ी नि मिल्दी। अगिल दौं जब घौर ऐली त् एक बुरुस कामिनी बीड़्यू लै जै वा... टक्क लग्येकि।
(बक्कि फेर कबि)

Copyright@ Narendra Kathait 

दूधौ पराण

Satire by Narendra Kathait

दूधौ पराण त् वे दिन हि खट्टू ह्वे ग्ये छौ जै दिन ‘दै’ जमौणू रख्येे.’
दूधै हमेसा कुगत ह्वे। दूध सांजी दै  जमीदै कि छाँछ छुळे त् नौण निकळि। नौण फूकी घ्यू बणी। चट्वा लोग्वा बीच घ्यू कु स्वाद फैली त् घ्यू कि कीमत बढ़ी  तैं बढ़ीं कीमतन् दूधौ स्वाद दब्ये दे। पर अज्यूं तलक बिकै माई का लालन् इन निबोलीकि तै घ्यू पर दूधै कीमत बि दौं पर लगीं छ।
भैजीदूधौ पराण त् वे दिनी खट्टू ह्वे ग्ये छौ जै दिन दै जमाणू रख्येे। पर जमीं दै तैं बि मनखी कतोळी झणि क्य खुजाण चाणू छौ। दै पर्या उन्द खणेकि मन्खिन् रौड्यू बोलीढूंढ ? तंैन उल्टां फरकी पूछीक्य ढुंढ़ुणपर बिना बतलयां मनखी रौड़ि तैंबार-बार गुर्त्याणू रैढूंढ़ढूंढ़! वा पुछणी राईक्य ढुढु़ण? बिचारि पर्या उन्द मनख्या हथू पर नच्दि रैगी। पर हंैंकै कांधिं मा बन्दूक रखी मनखी तैं क्य मिलुण छौ। आखिर दौं मन्खिन् थकी हारी सुसकरा भरि आवाज निकाळीछाँछ छुळेगी।
पर्या उन्द निरभै खट्टा पाण्या बीच नौ रखणू क्वी चीज निकळी त् मन्खिन नौ रखी नौण छाँछ छुळदि दौं मनखी अगर ताकतै जगा दिमाग बि लगान्दुत् ह्वे सक्दू छौनौ रतन न् सै त् द्वी-चार कौड़ी जरुर निकळ्दि। पर सब्यून् बोली नौण बरोबर क्वीचीज नी।
कुछ टैम तलक नौणौ बोलबाला रै। पर नौणै चिफलैस जादा दिन नि चली। जब मनखी तैं नौण सि बिगळछाण ह्वे त् वेन नौण भवसागर मा तपौण सुरु कर दे। हमुन् क्य सब्यून् देखी तपौन्द दौं नौण पर चिफलैसा तिड़का उठणा-दबणा रैनी पर आखिरदौंनौण पिघळि हि छ। पर नौणै चिफलैस प्येकि ज्वा चीज निकळी वा दिखण लैक छै। इनू बहुरुप्या मन्खिन् अज्यूं तलक नि देखी छौ। मौसम देखी तैन सकल बदळ्न सुरू कर दे। गरम देखी पिघळ जावु अर ठण्डा देखी जम जावू। जन्कि गंगा दगड़ागंगादास अर् जमुना दगड़ा जमुनादास। मनखी यीं चीजो जन-कन नौ नि रखण चाणू छौ। खोळा-खोळौं कमोळी पर नचैकि मन्खिन् पुछुण सुरु करीभयूंबता धौं क्य नौ रखलाजैन बि तारिफ सूणी वेनी बोलीमाण ग्यां ब्यट्टायेन प्ये ब्वेकु दूध। नौपड़ी घ्यू
अब चर्रि तिरपां घ्यू कि चराचरी छै। जरा-जरा करी सब्यूं पर घ्यू कि संगतौ असर प्वड़ण बैठी। जु पैली एक गफ्फा खाणू छौ वू र्वट्टि चबौण बैठी। जु र्वट्टि खाणू छौ वु कुण्डी चट कन बैठी। कुठारकुन्नों की बरकत हर्चिगी। जु घुण्या अन्न पौन-पंक्ष्यूं कुछुट्यूं रौन्दु छौवे अन्न मनखी उकरी लौण बैठी। मन्खिन् घ्यूकि भगलोणिम् गळा-गळा तक अन्न ठूंसी अन्नै असन्द गाड़ दे पर प्वटगि भ्वरेणा बाद बि मनखी धीत नि भ्वरे।
जै मनखी पैली दूध प्येकि छाळि बाच छै वु गरगुरू रौण बैठी। कामा थुपड़ों का ऐंच कुम्भकरण सियां दिखेण लग गेनी। राबण अपणा जूँगो पर घ्यू कि मालिस कर्दू दिख्येे। मनखी घ्यू सूँघैकि अपड़ा पित्रू सान्त कन बैठी। मन्खिन् द्यू सि लेकी धुपणातक घ्यू घुसै दे।
अब सब्बि कागजू पर घ्यू बैठ्यंू दिख्येन्दु। योजनो मा घ्यू टपकुदू। दै की जलड़यूं उंद मट्ठा डाळी घ्यू नेता बण गी। किताब्यूं मा घ्यून् आखर लिखण सुरु कर यालिन। आज जख देखा घ्यू कि चराचरी छ। घ्यू डाॅंगधरघ्यू इंजीनैरघ्यू प्रधानघ्यूसौकारघ्यू ठिकादारघ्यू गुरुघ्यू चेला।
लछमी घ्यू का कब्जा मा  अर् दूध बिधवा पिन्सन पर गुजारु चलाणी छ। पर हे लोळा करमकोढ़ी घ्यूदूध नि होन्द त् तू कख बिटि होन्दि।
कोख्यू दुःख दर्द अज्यूं तलक बि कैन नि पछाणि।


Copyright@ Narendra Kathait 
-- 
 

Thanking You with regards

B.C.Kukreti